NCERT Solutions for Class 7 Social Science Geography Chapter 7 Human Environment Settlement, Transport and Communication (Hindi Medium)
These Solutions are part of NCERT Solutions for Class 7 Social Science in Hindi Medium. Here we have given NCERT Solutions for Class 7 Social Science Geography Chapter 7 Human Environment Settlement, Transport and Communication.
рдкाрдардЧрдд рдк्рд░рд╢्рди
1. рдЖрдк рдмрд░्рдл рд╕े рдмрдиे рдЖрд╡ाрд╕ рдХрд╣ाँ рдкाрддे рд╣ैं? рдЙрди्рд╣ें рдХौрди рдмрдиाрддा рд╣ै рдПрд╡ं рд╡े рдХ्рдпा рдХрд╣рд▓ाрддे рд╣ैं? (рдПрдирежрд╕ीрежрдИрежрдЖрд░режрдЯीреж рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ, рдкेрдЬ-49)
рдЙрдд्рддрд░ рдмрд░्рдл़ рдХे рдШрд░ рдЯुंрдб्рд░ा рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ैं। рдпे рдШрд░ рд╡рд╣ाँ рдХे рдЬрдирдЬाрддि рдПрд╕्рдХिрдоो рдмрдиाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдШрд░ рдХो рдЗрдЧ्рд▓ू рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।
2. рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рдЙрди рд╕ाрдзрдиों рдХी рдПрдХ рд╕ूрдЪी рдмрдиाрдПँ рдЬिрдирдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдЖрдкрдХी рдХрдХ्рд╖ा рдХे рдЫाрдд्рд░ рд╕्рдХूрд▓ рдЖрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд░рддे рд╣ैं। (рдПрдирежрд╕ीрежрдИрежрдЖрд░режрдЯीреж рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ, рдкेрдЬ-49)
рдЙрдд्рддрд░ рд╣рдоाрд░े рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдЫाрдд्рд░ों рдХो рд╕्рдХूрд▓ рдЖрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬिрди рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рд╕ाрдзрдиों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рд╡े рдиिрдо्рди рд╣ैं-
- рдмрд╕
- рдоाрд░ुрддि рд╡ेрди
- рд░िрдХ्рд╢ा
- рдСрдЯो рд░िрдХ्рд╢ा
- рдоिрдиी рдмрд╕
- рдХाрд░।
3. рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी, рд╣िंрджी рдПрд╡ं рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рднाрд╖ा рдХे рдХुрдЫ рд╕рдоाрдЪाрд░-рдкрдд्рд░ों рдПрд╡ं рдЯी.рд╡ी. рдЪैрдирд▓ों рдХे рдиाрдо рд▓िрдЦें। (рдПрдирежрд╕ीрежрдИрежрдЖрд░режрдЯीреж рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ, рдкेрдЬ-52)
рдЙрдд्рддрд░
рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рднाрд╖ा рдХे рд╕рдоाрдЪाрд░-рдкрдд्рд░ –
- рдж рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдЯाрдЗрдо्рд╕
- рдж рд╣िрди्рджू
- рдЗрдг्рдбिрдпрди рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕
- рджे рдЯाрдЗрдо्рд╕ рдСрдл рдЗंрдбिрдпा
- рдж рдкाрдпрдиीрдЕрд░।
рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдХे рд╕рдоाрдЪाрд░-рдкрдд्рд░ –
- рдирд╡рднाрд░рдд рдЯाрдЗрдо्рд╕
- рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди
- рджैрдиिрдХ рдЬाрдЧрд░рдг
- рдкंрдЬाрдм рдХेрд╕рд░ी
- рдЕрдорд░ рдЙрдЬाрд▓ा
- рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд╣ाрд░ा।
рдЯी.рд╡ी. рдЪैрдирд▓ –
- рдЖрдИ.рдмी.рдПрди. 7
- рдЖрдЬ рддрдХ
- рд╕्рдЯाрд░ рди्рдпूрдЬ
- рд╕ोрдиी
- рдЬी рд╕िрдиेрдоा
- рдЬी рди्рдпूрдЬ
- рдЗंрдбिрдпा рдЯी.рд╡ी.
- рдПрди.рдбी.рдЯी.рд╡ी.
- рдХрд▓рд░
- рд╕्рдЯाрд░ рдк्рд▓рд╕
- рдЬी.рдЯी.рд╡ी.
- рдбिрд╕्рдХрд╡рд░ी рдЪैрдирд▓।
рдк्рд░рд╢्рди-рдЕрдн्рдпाрд╕
(рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рд╕े)
1. рдиिрдо्рди рдк्рд░рд╢्рдиों рдХे рдЙрдд्рддрд░ рджीрдЬिрдП –
(рдХ) рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рдЪाрд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХ्рдпा рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░ рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рдЪाрд░ рдк्рд░рдХाрд░-
- рд╕рдб़рдХрдоाрд░्рдЧ
- рд░ेрд▓рдоाрд░्рдЧ
- рд╡ाрдпुрдоाрд░्рдЧ
- рдЬрд▓рдоाрд░्рдЧ।
(рдЦ) рдмрд╕्рддी рд╕े рдЖрдк рдХ्рдпा рд╕рдордЭрддे рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░ рд╡рд╣ рд╕्рдеाрди рдЬрд╣ाँ рд▓ोрдЧ рд╕्рдеाрдпी рд░ूрдк рд╕े рдмрд╕рдиे рдХे рд▓िрдП рдШрд░ों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддे рд╣ैं, рдмрд╕्рддी рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै।
(рдЧ) рдЧ्рд░ाрдоीрдг рд▓ोрдЧों рдХे рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдк рдХ्рдпा рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рд▓ोрдЧों рдХे рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдк-рдХृрд╖ि, рдкрд╢ुрдкाрд▓рди, рдордд्рд╕्рдп рдкाрд▓рди, рд╡ाрдиिрдХी, рджрд╕्рддрдХाрд░ी (рдмрдв़рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓рдХрдб़ी рдХा рдлрд░्рдиीрдЪрд░ рдмрдиाрдиा, рдХुрдо्рд╣ाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдоिрдЯ्рдЯी рдХा рдмрд░्рддрди рдмрдиाрдиा, рд▓ुрд╣ाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ोрд╣े рдХा рд╕ाрдоाрди рдмрдиाрдиा) рдЖрджि рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ैं।
(рдШ) рд░ेрд▓рдоाрд░्рдЧ рдХे рдХिрди्рд╣ीं рджो рдЧुрдгों рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдПँ।
рдЙрдд्рддрд░
рд░ेрд▓рдоाрд░्рдЧ рдХे рджो рдЧुрдг –
- рд▓рдо्рдмी рджूрд░ी рдХी рдпाрдд्рд░ा рдХे рд▓िрдП рдЖрд░ाрдорджाрдпрдХ।
- рдЙрдж्рдпोрдЧ рдзрди्рдзे рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ।
(рдЪ) рд╕ंрдЪाрд░ рд╕े рдЖрдк рдХ्рдпा рд╕рдордЭрддे рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░ рд╕ंрдЪाрд░ рджूрд╕рд░ों рдХे рдкाрд╕ рддрдХ рд╕ूрдЪрдиा рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै।
(рдЫ) рдЬрдирд╕ंрдкрд░्рдХ рдоाрдз्рдпрдо рдХ्рдпा рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░-рдкрдд्рд░ों, рд░ेрдбिрдпो рдПрд╡ं рдЯेрд▓ीрд╡िрдЬрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рдо рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рд▓ोрдЧों рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдЪाрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрдирдХो рдЬрдирд╕ंрдкрд░्рдХ рдоाрдз्рдпрдо рдХрд╣рддे рд╣ैं।
2. рд╕рд╣ी (✓) рдЙрдд्рддрд░ рдЪिрд╣्рдиिрдд рдХीрдЬिрдП
(рдХ) рдЗрдирдоें рд╕े рдХौрди рд╕ंрдЪाрд░ рдХा рд╕ाрдзрди рдирд╣ीं рд╣ै?
- рдЯेрд▓ीрдлोрди
- рдкुрд╕्рддрдХ
- рдоेрдЬ़
рдЙрдд्рддрд░ 3. рдоेрдЬ़
(рдЦ) рдЗрдирдоें рд╕े рдХौрди-рд╕ा рд╕рдб़рдХ рдХा рднूрдоिрдЧрдд рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ै?
- рдл्рд▓ाрдИрдУрд╡рд░
- рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕ рд╡े
- рд╕рдм рд╡े
рдЙрдд्рддрд░ 3. рд╕рдм рд╡े
(рдЧ) рдХिрд╕ी рдж्рд╡ीрдк рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП, рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХौрди-рд╕ा рдпाрддाрдпाрдд рдХा рд╕ाрдзрди рдЙрдкрдпुрдХ्рдд
- рдЬрд╣ाрдЬ़
- рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी
- рдХाрд░
рдЙрдд्рддрд░ 1. рдЬрд╣ाрдЬ़
(рдШ) рдпाрддाрдпाрдд рдХा рдХौрди-рд╕ा рд╕ाрдзрди рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рдк्рд░рджूрд╖िрдд рдирд╣ीं рдХрд░рддा?
- рд╕ाрдЗрдХिрд▓
- рдмрд╕
- рд╣рд╡ाрдИ рдЬрд╣ाрдЬ़
рдЙрдд्рддрд░ 1. рд╕ाрдЗрдХिрд▓
3. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕्рддंрднों рдХो рдоिрд▓ाрдХрд░ рд╕рд╣ी рдЬोрдб़े рдмрдиाрдЗрдП –
рдЙрдд्рддрд░
4. рдХाрд░рдг рдмрддाрдЗрдП –
рдЖрдЬ рд╡िрд╢्рд╡ рд╕िрдордЯрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै।
рдЙрдд्рддрд░ рдЖрдЬ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рд╕े рдЬुрдб़рдиे рдХे рд▓िрдП рдпाрддाрдпाрдд рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рд╕ाрдзрдиों рдХा рдХाрдлी рд╡िрдХाрд╕ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рд╕ाрдзрдиों рдХे рддीрд╡्рд░ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХिрд╕ी рднाрдЧ рдоें рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдоें рдЕрдм рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╕рдордп рд▓рдЧрддा рд╣ै। рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рд╕ाрдзрдиों рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдХाрд░рдг рдЕрдм рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдХे рджेрд╢ рдЖрдкрд╕ рдоें рдЬुрдб़ рдЧрдП рд╣ैं। рдЕрдм рдЯेрд▓ीрдлोрди, рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдЖрджि рд╕ाрдзрдиों рд╕े рдХिрд╕ी рднी рджेрд╢ рдоें рд╕ंрдкрд░्рдХ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдпाрддाрдпाрдд рдХे рд╕ाрдзрдиों рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рд╕ाрдзрдиों рдиे рд╣ी рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдЫोрдЯा рдмрдиा рджिрдпा рд╣ै।
5. рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдк
(рдХ) рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрдиीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдПрдХ рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг рдХрд░ें рдПрд╡ं рджेрдЦें рдХि рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдХाрд░्рдпрд╕्рдерд▓ों рдкрд░ рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрддрдиे рд╕ाрдзрдиों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं
- рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рджो рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ाрдзрди।
- рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХे рддीрди рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ाрдзрди।
- рдкैрджрд▓ рддрдп рдХी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рджूрд░ी рдоें рд╣ी рд░рд╣рддे рд╣ैं।
(рдЦ) рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рдЖрдк рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рдХिрд╕ рд╕ाрдзрди рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेंрдЧे?
- рдЖрдкрдХे рджाрджाрдЬी рдЕрдЪाрдирдХ рдмीрдоाрд░ рдкрдб़ рдЧрдП। рдЖрдк рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдХो рдХैрд╕े рд╕ूрдЪिрдд рдХрд░ेंрдЧे?
- рдЖрдкрдХी рдоाँ рдкुрд░ाрдиे рдШрд░ рдХो рдмेрдЪрдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ै। рдЖрдк рдЗрд╕ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдХो рджूрд╕рд░ों рддрдХ рдХैрд╕े рдкрд╣ुँрдЪाрдПँрдЧे?
- рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдЪрдЪेрд░े рднाрдИ рдХे рд╡िрд╡ाрд╣ рдоें рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ोрдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдк рдЕрдЧрд▓े рджो рджिрди рддрдХ рд╕्рдХूрд▓ рд╕े рдЕрдиुрдкрд╕्рдеिрдд рд░рд╣ेंрдЧे। рдЖрдк рдЕрдкрдиे рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХो рдХैрд╕े рд╕ूрдЪिрдд рдХрд░ेंрдЧे?
- рдЖрдкрдХा рдоिрдд्рд░ рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рд╕ाрде рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдШूрдордиे рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЖрдк рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рддिрджिрди рдХैрд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рд░рд╣ेंрдЧे।
рдЙрдд्рддрд░
(рдХ) рдЕрдкрдиे рд╕рд╣рдкाрдаिрдпों рдПрд╡ं рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдХीрдЬिрдП।
(рдЦ) (i) рдЯेрд▓ीрдлोрди, (ii) рд╕рдоाрдЪाрд░-рдкрдд्рд░/рдкрдд्рд░िрдХा, (iii) рдкрдд्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा, (iv) рдЯेрд▓ीрдлोрди/рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ।